افزایش و کاهش مهریه بعد از عقد
در بسیاری از جوامع، مهریه یک جزء مهم از موافقتنامه نکاح است و باید در سند نکاحیه بیان شود. این مهریه به عنوان یک تعهد مالی از طرف شوهر به همسر تعیین میشود و در طول زندگی مشترک تعهد به پرداخت آن وجود دارد. اما در برخی موارد، ممکن است زوجین تصمیم به تغییر مهریه گرفته باشند.
برای تغییر مهریه بعد از عقد، باید به موارد زیر توجه داشت:
- توافق زوجین: برای تغییر مهریه، زن و شوهر باید به توافق برسند. این توافق باید با اراده آزاد هر دو طرف صورت گیرد.
- تنظیم مجدد مهریه: پس از توافق زوجین برای تغییر مهریه، سند نکاحیه باید تنظیم مجدد شود تا مهریه جدید در آن ثبت شود. این باید به صورت محترمانه و به تأخیر انجام شود.
- رعایت قوانین: باید از رعایت قوانین محلی و ملی مربوط به تغییر مهریه اطمینان حاصل شود. بعضی از جوامع و کشورها ممکن است قوانین خاصی برای این موضوع داشته باشند که باید رعایت شوند.
- شفافیت مالی: تغییر مهریه باید به صورت شفاف انجام شود تا هر دو طرف از جزئیات مالی این تغییر آگاهی داشته باشند.
افزایش مهریه در یک موقعیت و کاهش مهریه در موقعیت دیگر. هر دو این تغییرات میتوانند با توافق زوجین و با رعایت قوانین محلی صورت بگیرند. اما باید به نکات زیر توجه داشت:
برای افزایش مهریه:
- توافق زوجین: برای افزایش مهریه، هر دو طرف باید موافقت کنند و تغییرات را با اراده آزاد صورت دهند.
- تنظیم مجدد سند نکاحیه: بعد از توافق، سند نکاحیه باید تغییر کند تا مهریه جدید در آن ثبت شود.
- رعایت قوانین: مطمئن شوید که تغییرات به تطابق با قوانین محلی انجام میشوند.
برای کاهش مهریه:
- توافق زوجین: زوجین باید توافق کنند که مهریه کاهش یابد و این توافق باید به صورت محترمانه و با اراده آزاد هر دو طرف انجام شود.
- تنظیم مجدد سند نکاحیه: بعد از توافق، سند نکاحیه باید تغییر کند تا مهریه کاهش یابد و جزئیات جدید در سند ثبت شود.
- رعایت قوانین: مطمئن شوید که تغییرات به تطابق با قوانین محلی انجام میشوند.
آیا افزایش و یا کاهش میزان مهریه بعد از عقد امکان دارد؟
تحلیل حقوقی
از نظر حقوقی، افزایش و یا کاهش میزان مهریه بعد از عقد امکانپذیر است. نکاح، که یک عقد غیر مالی است، میتواند تغییراتی در مهریه داشته باشد اگر طرفین (زن و مرد) با اراده آزاد خود تصمیم به این تغییرات داشته باشند. این امر بر اساس توافق طرفین و با رعایت قوانین محلی امکانپذیر است.
بنابراین برای افزایش یا کاهش میزان مهریه بعد از عقد، باید به اصول حقوقی زیر توجه داشت:
- اراده آزاد طرفین: همه تغییرات مالی در مهریه باید با اراده آزاد و توافق طرفین (زوج و زن) صورت گیرد. هیچ کدام از طرفین نباید مجبور به تغییرات شوند و اکراه نکنند.
- اهلیت طرفین: هر دو طرف (زوج و زن) باید دارای اهلیت باشند و معمولاً بالای سن قانونی (که متفاوت در هر کشور است) باید باشند. همچنین، آنها نباید در وضعیتی از عقلی ضعیف مانند مجنون یا سفیه باشند.
- موضوع مشخص توافق: توافقات باید موضوع مشخص و معین داشته باشند. بنابراین، افزایش و یا کاهش میزان مهریه باید به میزان مشخصی انجام شود و جزئیات آن باید در توافق نامه و سند نکاحیه جدید ثبت شود.
- موضوع مشروع: توافق باید موضوع مشروعی داشته باشد و با قوانین و مقررات محلی و ملی سازگار باشد. توافقاتی که به شکل غیرقانونی یا نامشروع انجام شوند، اعتبار ندارند.
رویه قضایی
قبل از سال 1388 هجری شمسی (2009 میلادی)، بنا به بخشنامه مربوط، افزایش و یا کاهش میزان مهریه بعد از عقد امکانپذیر بود و این تغییرات باید توسط اقرارنامه رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت میشدند.
بنابراین، تا آن زمان، افراد میتوانستند با توافق و اقرارنامه رسمی میزان مهریه را تغییر دهند. این تغییرات باید با رعایت قوانین و مقررات محلی انجام میشدند و مهریه جدید در دفاتر اسناد رسمی ثبت میشد.
اما در سال 1388 هجری شمسی (2009 میلادی)، هیات عمومی دیوان عدالت اداری در ایران تصمیم به ابطال تغییرات مهریه بعد از عقد گرفته و اعلام کرد که افزایش و یا کاهش میزان مهریه، به طور شرعی صحیح نیست و ترتیب آثار مهریه بر آن خلاف موازین شرعی است.
بنا به این تصمیم، هر تغییری در مهریه بعد از عقد تحت قوانین اسلامی و شریعت اسلامی تشویق نمیشود و تغییرات در مهریه توسط انعقاد سند رسمی نیز اعتبار ندارد. این تصمیم به منظور حفظ توازن و عدالت در موارد مربوط به مهریه اتخاذ شده است.
مهریه در ایران بسیار مهم و حساس است و تغییرات در آن باید با دقت و با رعایت قوانین محلی و شریعت اسلامی انجام شود. این تصمیم ممکن است تغییرات در عقد نکاح را کنترل کند تا از سوءاستفاده و نابرابری جلوگیری شود.