تبدیل مهریه

مهریه در حقوق اسلامی و بسیاری از کشورها یکی از حقوق مالی زنان است که به آن اختصاص دارد. در اسلام، مهریه یکی از حقوق مالی زن است و باید به محض عقد از مالک زن می‌شود. مهریه یک تعهد مالی است که شوهر به همسر خود می‌دهد و از نظر اسلامی باید مقداری مناسب و عادلانه داشته باشد.

در بسیاری از موارد، مقدار مهریه به توافق طرفین در زمان عقد تعیین می‌شود. اما در برخی شرایط، ممکن است به دلایل خانوادگی یا اجتماعی، مقدار مهریه به صورت اجباری کمتر از حد معمول تعیین شود یا حتی بیشتر از آن. این مسائل می‌توانند منشأ اختلافات و مشکلات در زندگی زناشویی باشند.

در بسیاری از جوامع، قوانین و مقرراتی برای تعیین حداقل و حداکثر مهریه تعیین شده است تا از سوء استفاده و افزایش غیرمنطقی مهریه جلوگیری شود. این تنظیمات می‌توانند در اصطلاح مهریه را به حد معقول و منصفانه تری تنظیم کنند.

تبدیل مهریه چیست؟

اصولاً در عقد نکاح، مهریه یکی از مواردی است که معمولاً در زمان عقد تعیین می‌شود. این مهریه می‌تواند به صورت نقدی یا به شکل اشیاء معین (مثلاً طلا، سکه، خانه و غیره) باشد.

بنابراین:

1. در عقد نکاح دائم، مهریه می‌تواند به صورت توافقی تعیین شود و حتی ممکن است بعد از خواندن صیغه عقد هم تعیین شود.
2. اما در عقد دائم یا موقت، بعد از تعیین مهریه در عقد و یا حتی بعد از ثبت آن در سند ازدواج، معمولاً نمی‌توان تغییرات مهریه اعمال کرد. به عبارت دقیق‌تر، بعد از توافق اولیه و تعیین نوع و میزان مهریه در عقد نکاح، طرفین معمولاً نمی‌توانند بدون موافقت دیگر طرف تغییراتی در مهریه ایجاد کنند.
3. اگر طرفین تصمیم به تغییر مهریه دارند، باید به صورت جداگانه توافق کنند و این تغییرات باید در یک سند رسمی و قانونی ثبت شود. مثلاً، اگر اولاً مهریه 14 عدد سکه بوده و بعداً طرفین تصمیم به تعویض آن به خانه‌ای با شماره پلاک و سند رسمی می‌گیرند، این تغییرات باید به صورت قانونی ثبت شوند.

اهمیت این نکته این است که تعیین و تغییر مهریه باید با رضایت طرفین انجام شود و تمامی معاملات باید مشروع و قانونی باشند.

امکان تبدیل مهریه از عندالامطالبه به عندالااستطاعه

در حقوق ایران، مهریه که در عقد نکاح ثبت شده و به عنوان سند رسمی تعیین شده با توجه به نوع و مقدار آن، معمولاً لازم الاجرا است. این به این معناست که اگر مرد نسبت به پرداخت مهریه تعهد کرده باشد و مهریه به شکل مندرج در سند عقد نکاح ثبت شده باشد، زن می‌تواند در صورت عدم انجام تعهد مرد، با تکیه بر این سند، از مرد دریافت مهریه را انجام دهد.

اگر مهریه به شکل “عند الاستطاعه” تعیین شده باشد، این به این معناست که مرد باید توانایی مالی داشته باشد تا مهریه را پرداخت کند. اگر مرد توانایی مالی را داشته باشد و مهریه را پرداخت نکند، زن می‌تواند با توجه به این سند عنوان “عند الاستطاعه”، از مرد دریافت مهریه را انجام دهد.

امکان تبدیل در مقدار مهریه

در قوانین و حقوق ایران، مهریه که در عقد نکاح ثبت شده، به عنوان یک تعهد قانونی در نظر گرفته می‌شود و امکان تغییر آن بعد از ثبت در سند رسمی مقدور نمی نباشد. این نکته اهمیت دارد و باید با دقت رعایت شود. به عبارت دقیق‌تر، اگر مهریه به عنوان 14 عدد سکه بهار آزادی در سند عقد نکاح ثبت شده باشد، عملاً بعد از ثبت این مهریه، نمی‌تواند به شکل دلخواه تغییر کند.

اما، بله، در بسیاری از موارد اگر یک پرداخت مهریه براساس یک حکم قطعی انجام شود و زن و مرد با هم توافق کنند، می‌توانند نوع پرداخت را تغییر دهند. به عنوان مثال، می‌توانند توافق کنند که به جای سکه، مبلغ نقدی یا مال منقول دیگری را به عنوان مهریه پرداخت کنند. این تغییرات باید با رضایت هر دو طرف صورت بگیرد و به توافق معقولی بین آن‌ها باشد.

از اهمیت دیگری که این نکته نشان می‌دهد، این است که در صورتی که یک پرداخت مهریه بر اساس حکم قطعی دادگاه صورت بگیرد، اجرای این پرداخت به عنوان تعهد قانونی و قطعی در نظر گرفته می‌شود و این امکان به زوجین اجازه می‌دهد تا با رضایت همدیگر به شکل مناسب‌تری مهریه را انجام دهند. واضح است که هر تغییر و تبدیل در این مورد باید با رضایت و توافق اطلاعی طرفین صورت گیرد و قوانین مربوط به حقوق مالی و تعهدات را رعایت کند.