تخلف از شرط صفت در ازدواج چه پیامدی دارد
شرایط مختلفی که می‌توانند ضمن عقد نکاح درج شوند، در قوانین مدنی بسیاری از کشورها تنظیم شده‌اند. این شروط ممکن است مرتبط با فعل، نتیجه یا صفت در ازدواج باشند. به طور کلی، درج شروط در عقد نکاح می‌تواند به دلایل مختلفی انجام شود، از جمله تأمین حقوق و واجبات زوجین، تنظیم شئون مالی، ترتیب مسائل زناشویی، یا حتی تعیین قوانین مربوط به طلاق.
اگرچه بسیاری از کشورها این امکان را فراهم می‌کنند که زوجین در ضمن عقد نکاح شروطی را تعیین کنند، اما باید توجه داشت که در برخی حالات، شروط تعیین شده ممکن است به تنهایی یا به دلیل عدم اجرای آنها توسط دولت قابلیت اجرا نداشته باشند. علاوه بر این، در بسیاری از جوامع، تعیین شروطی که با مناسبت با مبانی اخلاقی یا حقوقی جامعه ناخوشایند هستند، ممکن است با محدودیت‌ها مواجه شوند.
در مورد تخلف از شرط صفت، اگر یکی از طرفین از شرایط صفتی که در زمان ازدواج تعیین شده است، خودداری کند، این موضوع ممکن است منجر به مشکلات حقوقی شود و ممکن است تبعات حقوقی برای فرد متخلف ایجاد شود. تفاوت‌ها و جزئیات دقیق این موارد ممکن است در قوانین مختلف و موازین حقوقی متفاوت باشند.
شرط صفت در عقد نکاح
مطابق با ماده 1128 قانون مدنی، یکی از انواع شروط صحیح ضمن عقد نکاح، شرط صفت در عقد ازدواج است که به این معناست که اگر در یکی از طرفین، صفت خاصی شرط شده باشد و بعد از عقد نکاح مشخص شود که طرف موردنظر این صفت خاص را دارا ندارد، یا در مورد مهریه زن، وی اوصاف تعیین شده را نداشته باشد، مشروط له، یعنی طرفی که شرط به نفع او قرار داده شده است، حق فسخ عقد نکاح را خواهد داشت.
دقیقاً ماده 1128 به شرح زیر است:
“هر گاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده، برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود، خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متبایناً بر آن واقع شده باشد.”
این ماده نشان‌دهنده این است که اگر شرط به نفع یکی از طرفین مشخص کند که طرف دیگر باید مشخصه‌ای خاص را داشته باشد (مثلاً وجود یا نداشتن یک صفت)، و بعداً ثابت شود که این شرط تصریح شده در عقد یا به صورت ضمنی واقع شده است و متفق بر آن باشد، مشروط له حق فسخ عقد نکاح را دارد.
تخلف از شرط صفت در عقد ازدواج
تخلف از شرط صفت به معنای عدم تطابق وصف یا صفتی که در عقد نکاح درج شده است با وضعیت واقعی یکی از طرفین است. به عبارت دیگر، اگر شرطی که به نفع یکی از طرفین درج شده باشد و بعداً مشخص شود که آن وصف یا صفت موجود نیست، طرف متضرر حق دارد از ادامه عقد منصرف شده و در برخی موارد ممکن است از حق فسخ نیز بهره‌مند شود.
مثلاً، اگر در عقد نکاح شرط شده باشد که یکی از طرفین باید دارای یک ویژگی خاص یا مشخصه‌ای باشد (مثل تحصیلات، شغل، ثروت، ویژگی‌های فیزیکی، و غیره)، اگر بعد از ازدواج معلوم شود که این ویژگی یا مشخصه وجود ندارد، طرف متضرر ممکن است حق فسخ عقد نکاح را داشته باشد.
تخلف از شرط صفت می‌تواند به طرف متضرر حقوق قانونی نسبت به فسخ عقد نکاح و حتی ادعای خسارت را اعطا کند. مهم است که طرفین در زمان عقد نکاح با دقت شرایط و شروط را تعیین کنند و در صورت وقوع هرگونه تغییر در این شروط، اقدام به به‌روزرسانی عقد نمایند.
ماده 235 قانون مدنی که به شکل زیر است، به حقوق و تبعات در صورت تخلف از شرط صفت در عقد ازدواج اشاره دارد:
“هر گاه شرطی که در ضمن عقد شده است، شرط صفت باشد و معلوم شود آن صفت موجود نیست، کسی که شرط به نفع او شده است خیار فسخ خواهد داشت.”
این مفهوم نشان می‌دهد که اگر یکی از طرفین در عقد نکاح شرطی را در زمینه ویژگی‌ها یا صفات خود قرار داده باشد و بعداً مشخص شود که این ویژگی یا صفت وجود ندارد، طرف متضرر حق فسخ عقد نکاح را دارد. به این ترتیب، این حق به ویژه در مواردی که شرط صفت در عقد نکاح درج شده باشد و طرف متضرر معتقد به عدم تطابق با این شرط صفت با وضعیت واقعی شود، به او امکان فسخ عقد نکاح را می‌دهد.
خیار فسخ در عقد نکاح به این معناست که طرف متضرر می‌تواند با مراجعه به دادگاه و طی تشریفات قانونی، اقدام به فسخ عقد نکاح کند. این حق به او این امکان را می‌دهد که در صورت تخلف از شرط صفت (که می‌تواند به شکل ویژگی‌ها یا صفاتی که در عقد نکاح درج شده‌اند مطرح شود)، از ادامه عقد منصرف شود.
به عنوان مثال، اگر در عقد نکاح شرط شده باشد که دختر خانم باید دوشیزه باشد یا دارای مدرک هنر آشپزی، خانه‌داری یا مسائلی از این قبیل باشد، و یا اگر شرط شده باشد که آقا باید دارای ثروت مشخصی، مدرک تحصیلی، شغل ویژه یا جایگاه خاصی باشد، اگر پس از عقد نکاح مشخص شود که این وصف یا صفت وجود ندارد، طرف متضرر می‌تواند حق فسخ عقد نکاح را درخواست کند.
همچنین، در مواردی که احتمال فریب یا تدلیس در نکاح وجود داشته باشد، امکان شکایت از طرف مقابل نیز ممکن است. این اقدامات به منظور حفظ حقوق طرفین و اطمینان از صحت و کامل بودن شرایط عقد نکاح انجام می‌شوند.
