شرایط فرد شاهد در دادگاه چیست؟

شرایط فرد شاهد در دادگاه چیست؟

در حقوق مدنی و کیفری، شهادت یا گواهی یکی از ادله مهم برای اثبات دعوا است. این موضوع در قوانین مختلف، از جمله قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی در حوزه حقوق مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری در حوزه حقوق کیفری، تنظیم شده است. در زیر، تعدادی از شرایط و ملاحظاتی که باید در نظر گرفته شود تا شهادت یا گواهی معتبر باشد، ذکر شده است:

در حقوق مدنی:

1. صداقت و ایمان: شاهد یا گواه باید صادقانه و با ایمان شهادت دهد و اطلاعات خود را به درستی ارائه کند.
2. عدم تعارض منافع: شاهد یا گواه نباید در دعوا یا پرونده تعارض منافع داشته باشد و باید از هرگونه تعارض منافع اطلاع دهد.
3. شاهادت به واقعه: شاهد باید به واقعه یا موضوع مورد شهادت خود مشاهده و تجربه شخصی داشته باشد.
4. توجه به اصول قانونی: شاهد باید در شهادت خود به اصول و قوانین حقوقی پایبند باشد و از تعدیل و تحریف اطلاعات پرهیز کند.

در حقوق کیفری:

1. صداقت و ایمان: همچون حقوق مدنی، شاهد یا گواه باید صادقانه و با ایمان شهادت دهد.
2. عدم تعارض منافع: تعارض منافع می‌تواند اثر مخربی بر شهادت داشته باشد. این موضوع نیازمند توجه به عدم وجود تعارض منافع است.
3. حفظ امانت: شاهد باید به عنوان حامی امانت در جریان رسیدگی به پرونده عمل کند و از فراموشی یا تحریف اطلاعات پرهیز کند.
4. تطابق با اصول آیین دادرسی: شاهد باید به اصول و مقررات آیین دادرسی کیفری پایبند باشد و شهادت به صورت قانونی ارائه دهد.

از طریق رعایت این شرایط و اصول، شهادت یا گواهی می‌تواند معتبر و موثر در جریان رسیدگی به پرونده باشد.

شرایط فرد شاهد در دادگاه

بلوغ:

قانون آیین دادرسی کیفری: بنا به بند 1 ماده 155 قانون آیین دادرسی کیفری، اولین شرط شاهد یا گواه بلوغ است. این بلوغ به معنای رسیدن به سن پانزده سال تمام است. بر اساس ماده 1314 قانون مدنی، شاهدی که به سن پانزده سال تمام نرسیده باشد، می‌تواند فقط برای مزید اطلاع، شنود شود. اما در موارد خاص، قانون ممکن است شهادت این افراد را معتبر بشناسد.

تفاوت بین پسر و دختر: اهلیت برای دادن شهادت یا گواهی در حال حاضر بر اساس ماده 1314 قانون مدنی برای هر دو جنس برابر و برابر با پانزده سال تمام است.

عقل:

قانون آیین دادرسی کیفری: بند 2 ماده 155 قانون آیین دادرسی کیفری عقل را یکی از شرایط شاهد یا گواه معتبر معرفی می‌کند. گواهی از شخص مجنون معتبر نیست، اما اگر مجنون در حال بهبود یا افاقه باشد، گواهی او قابل قبول است.

شهادت کسانی که به علت کبر سن یا بیماری فراموشی دارند: بر اساس قانون شهادت، شاهد یا گواهی کسی که به علت کبر سن یا بیماری فراموشی دارد، معتبر نمی‌باشد.

ایمان:

قانون آیین دادرسی کیفری: بند 3 ماده 155 قانون آیین دادرسی کیفری ایمان را از شرایط گواهان ذکر می‌کند. بر اساس فقه شیعه، اگر گواه از اقلیت های دینی باشد، نمی‌تواند علیه مسلمانان گواهی دهد. اما گواهی او علیه هم‌دينان خود معتبر است.

عدالت:

قانون آیین دادرسی کیفری: بند 5 ماده 155 قانون آیین دادرسی کیفری، عدالت را از شرایط شاهدان مطرح می‌کند. بر اساس تبصره 3 ماده 155، کسی که سابقه فسق و اشتهار به فساد داشته باشد، عادل شمرده نمی‌شود.

نداشتن نفع شخصی در دعوا:

قانون مدنی: تبصره 2 ماده 1313 قانون مدنی ذکر می‌کند که گواهی کسی که نفع شخصی در دعوا داشته باشد، پذیرفته نمی‌شود. همچنین، بند 6 ماده 155 قانون آیین دادرسی کیفری هم به همین موضوع اشاره دارد.

عدم دشمنی دنیوی:

قانون آیین دادرسی کیفری: بند 7 ماده 155 قانون آیین دادرسی کیفری عدم وجود دشمنی دنیوی بین شاهد و طرفین دعوا را از شرایط گواه معرفی می‌کند.

عدم اشتغال به تکدی و ولگردی:

قانون آیین دادرسی کیفری: بند 8 ماده 155 قانون آیین دادرسی کیفری، عدم اشتغال به تکدی و ولگردی را یکی از شرایط شاهدان ذکر می‌کند.

طهارت مولد:

قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مدنی: بند 4 ماده 155 قانون آیین دادرسی کیفری و ماده 1313 قانون مدنی، طهارت مولد یا حلال زاده بودن را یکی از شرایط شاهدان ذکر می‌کند. این شرط در اصلاحیه قانون مدنی پیشنهاد شده است.