نکات مهم برای استرداد جهیزیه
جهیزیه
لیست سیاهه جهیزیه در واقع یک فهرست از اقلام یا مواردی است که زوج‌ها یا خانواده‌ها بر اساس اعتقادات فرهنگی، اقتصادی یا شخصی، تصمیم می‌گیرند در جهیزیه قرار ندهند یا به آن اهمیت کمتری بدهند. این لیست ممکن است بر اساس محدودیت‌های مالی، فضای مسکونی، نیازهای شخصی، یا حتی موازین اخلاقی و اجتماعی تنظیم شود.
برخی از موارد معمول در لیست سیاهه جهیزیه ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- وسایل لوکس و اشیاء گران‌قیمت: ممکن است زوج‌ها تصمیم بگیرند که از جهیزیه خود، مثلاً ظروف یا مبلمان با قیمت بالا، صرف نکنند.
- الماس یا زیورآلات گران‌قیمت: برخی از زوج‌ها ممکن است ترجیح دهند که پولی که برای خرید زیورآلات خرج می‌شود را برای موارد دیگری مانند خرید خانه یا پرداخت هزینه‌های زندگی استفاده کنند.
- لوازم الکترونیکی: برخی از زوج‌ها ممکن است اعتقاد داشته باشند که لوازم الکترونیکی مثل تلویزیون یا یخچال در لیست جهیزیه ضروری نیستند یا به تنهایی کمکی به زندگی زناشویی نمی‌کنند.
- موبایل‌های هوشمند یا تبلت: برخی از افراد ممکن است این نوع اجناس را در لیست سیاهه جهیزیه خود قرار دهند، زیرا آنها را به عنوان لوازم شخصی و نه قسمتی از تجهیزات خانه می‌بینند.
- لوازم آرایشی و بهداشتی بسیار گران: برخی از زوج‌ها ممکن است فکر کنند که هزینه‌های بالایی که برای لوازم آرایشی و بهداشتی صرف می‌شود، به عنوان جزئی از جهیزیه مناسب نیست.
این فقط چند مثال از مواردی است که ممکن است در لیست سیاهه جهیزیه قرار بگیرند. هر زوجی می‌تواند بر اساس نیازها، اولویت‌ها و مقتضیات فرهنگی و اجتماعی خود، تصمیم بگیرد که چه مواردی را در جهیزیه‌ی خود قرار دهد و چه مواردی را از آن حذف کند.
لیست سیاهه جهیزیه چیست؟
تنظیم یک لیست سیاهه جهیزیه به عنوان بخشی از عقدنامه یا به صورت جداگانه، یک روش موثر برای تضمین شفافیت و رعایت حقوق زن در این مسئله است. این اقدام نشان دهنده توجه به حقوق زن در امور خانوادگی و افزایش سطح اعتماد در رابطه زناشویی است. با توجه به اینکه امضای مرد بر سیاهه اعتبار می‌بخشد، لازم است تا این موضوع در نظر گرفته شود که زن برای تضمین حقوق خود نیاز به دقت در انتخاب و ثبت اقلام جهیزیه دارد.
در نهایت، نگه داشتن برگه سیاهه توسط مادر و پدر عروس نیز از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا این امر می‌تواند به عنوان یک منبع اطمینان و حفاظت برای زن عمل کند و در صورت بروز اختلافات، اطلاعاتی مهم برای حل آنها فراهم کند.
روند رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه
در دعاوی استرداد جهیزیه، مراجعه به دادگاه محل اقامت خواهنده یا دادگاه محل وقوع عقد نکاح برای ارائه دعوا الزامی است، مشابه دعاوی ازدواج و طلاق. در صورت عدم حضور زوج، رای به صورت غیابی صادر می‌شود که بر اساس آن، امکان صدور حکم برای استرداد جهیزیه فراهم می‌شود.
پس از صدور حکم، مهلت 20 روز برای اعتراض به حکم برای مرد در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که مرد در این مهلت اعتراض نکند، 20 روز دیگر برای طرفین فراهم می‌شود تا به درخواست خود تجدید نظر کنند. در صورتی که هیچ یک از طرفین تجدید نظر نکنند، زن می‌تواند درخواست صدور اجراییه را ارائه کرده و آن را به شوهر ابلاغ نماید.
تا زمانی که زن درخواست صدور اجراییه نکند، اجراییه انجام نخواهد شد و مرد ملزم به انجام حکم نخواهد بود. اما با درخواست صدور اجراییه و ابلاغ آن به شوهر، اجرای حکم و استرداد جهیزیه از او انجام خواهد شد.
دادخواست استرداد جهیزیه
در فرآیند استرداد جهیزیه، دادخواست با توجه به قوانین و مقررات مربوطه تنظیم می‌شود. این دادخواست شامل اطلاعات کاملی از زوج و زن است و باید با دقت تکمیل شود. مشخصات هر دو طرف، اطلاعات وکیل در صورت وجود، و توضیحات دقیق در مورد موضوع و درخواست ارائه می‌شود.
زوجه می‌تواند امنیت جهیزیه خود را تأمین کند با ارائه دادخواست تأمینی. این دادخواست به مرد ابلاغ شده و پس از آن به اجرا در می‌آید. در صورتی که مرد اعتراضی دارد، او می‌تواند در مهلت 20 روزی که برای اعتراض در نظر گرفته شده، اعتراض خود را به دادگاه اعلام کند.
با اعتراض مرد، دادگاه ممکن است رسیدگی به این امر را در دوره زمانی مشخص کند و بر اساس شواهد و ادله موجود، تصمیم‌گیری می‌کند. اما در صورتی که مرد در مدت مقرر اعتراضی نداشته باشد، فرآیند استرداد جهیزیه بر اساس درخواست زن ادامه پیدا می‌کند.
سه روش اصلی برای استرداد جهیزیه
با توجه به اظهارات وکیل میدان هروی، سه روش اصلی برای استرداد جهیزیه وجود دارد که بسته به شرایط و موضوع مورد بحث می‌توان از آنها استفاده کرد:
- توافق بر استرداد جهیزیه: در این روش، زن و مرد به توافق در مورد استرداد جهیزیه می‌رسند و بدون هیچگونه اختلافی مبلغ و اقلام جهیزیه را استرداد می‌کنند. این روش به شرطی ممکن است انجام شود که هیچ اختلافی در مورد مالکیت جهیزیه وجود نداشته باشد و هر دو طرف با توافق کامل به انجام این فرآیند بپردازند.
- استرداد جهیزیه با سیاهه و لیست: این روش در دو حالت ممکن است اجرا شود:
- در حالت اول، اگر توافقی بر سر استرداد جهیزیه صورت نگرفته باشد، خانواده دختر می‌توانند لیستی از تمام وسایلی که به عنوان جهیزیه برای دخترشان تهیه کرده‌اند را تهیه کنند. این لیست می‌تواند به عنوان مدرکی موثق برای استرداد جهیزیه به کار رود و در صورت نیاز، در شورای حل اختلاف یا دادگاه مورد بررسی قرار گیرد.
- حالت دوم، زمانی رخ می‌دهد که ارزش جهیزیه کمتر از 20 میلیون تومان باشد. در این صورت، دعوی استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف بررسی خواهد شد. اما اگر ارزش جهیزیه بیش از 20 میلیون تومان باشد، استرداد جهیزیه در دادگاه خانواده بررسی خواهد شد.
- استرداد جهیزیه بدون سیاه و فاکتور: در روش سوم استرداد جهیزیه، که به شهادت شهود متکی است، از سوی خانواده دختر، هیچ لیست یا مدرکی برای اثبات مقدار جهیزیه در دست نیست. این موضوع باعث می‌شود که استرداد جهیزیه به شکلی دشوارتر و پیچیده‌تر انجام شود، زیرا شواهد و مستندات کمتری برای اثبات موضوع مورد نظر وجود دارد.
در این حالت، شهود شاهدان مورد اعتمادی که می‌توانند در مورد میزان و ارزش جهیزیه شهادت دهند، می‌توانند به عنوان مدرک برای استرداد جهیزیه مورد استفاده قرار گیرند. این شهود می‌تواند از افرادی باشد که شاهد برداشتن وسایل جهیزیه در زمان ازدواج بوده‌اند یا افرادی که در طول زندگی زوج به طور مستقیم با وجود و استفاده از این وسایل آشنا بوده‌اند.
با این حال، تشخیص ارزش شهادت شهود و اعتبار آن کاملاً بر عهده قاضی دادگاه است و وی بر اساس شواهد و ادله موجود و شهادت شاهدان، تصمیم خود را خواهد گرفت. از این رو، برای استرداد جهیزیه بدون سیاهه و فاکتور، لازم است تا شهود شاهدان به اندازه کافی قوی و قابل قبول باشد تا قاضی بتواند بر اساس آنها به تصمیم مناسبی برسد.
