چگونگی ممانعت از خروج فرزند
در مواردی که یکی از والدین تصمیم به خروج از کشور با فرزند دارد و دیگر والدین با این خروج مخالفت دارد، می‌توان از قانون ممانعت از خروج فرزند (به انگلیسی: Child Travel Restriction) استفاده کرد. این قانون به والد غیرحاضر به خروج از کشور فرزندش بدون رضایت دیگر والدین این امکان را می‌دهد که از دادگاه درخواست ممانعت از خروج فرزند کند.
مراحل عملی این فرآیند به شکل زیر است:
- تقدیم دادخواست: والد غیرحاضر به خروج از کشور باید یک دادخواست به دادگاه تقدیم کند. در این دادخواست، والد باید دلایل ممانعت از خروج را مطرح کرده و ممکن است شواهد و مستندات مثل تهدید به آزار و اذیت، نقض حقوق حضانت یا مصلحت فرزند را نیز ارائه دهد.
- بررسی دادگاه: دادگاه پس از دریافت دادخواست، موارد مرتبط و شواهد ارائه شده را بررسی می‌کند. اگر دادگاه به این نتیجه برسد که خروج از کشور برای مصلحت فرزند مناسب نیست، ممکن است اقدام به صدور حکم ممانعت از خروج کند.
- صدور حکم: اگر دادگاه به نتیجه برسد که باید از خروج فرزند جلوگیری شود، یک حکم صادر می‌کند که ممکن است حاوی شرایط مختلفی برای آزادی از کشور شامل تضمین‌های مالی، محل اقامت فرزند، یا محدودیت‌های زمانی باشد.
- اجرای حکم: والد حاضر به خروج از کشور باید حکم دادگاه را رعایت کند. در غیر این صورت، ممکن است موانع قانونی برای خروج از کشور برای او ایجاد شود.
مواد قانونی برای ممانعت از خروج فرزند کدام است؟
در مورد ایران، ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده (مصوب ۱۳۷۵) تعیین کننده شرایطی است که در آن می‌توان از خروج فرزند ممانعت کرد.
در این ماده آمده است:
صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، مادر، قیم و شخصی که حضانت از او را بر عهده دارد از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگری از خارج از کشور بفرستد.
تنها حالتی که می‌تواند اتفاق بیفتد این است که دادگاه آن را به مصلحت طفل بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات والدین اجازه خروج از کشور را بدهد. تحت این شرایط دیگر قانون ممانعت از خروج فرزند مشکلی ایجاد نمی‌کند.
همچنین توجه داشته باشید که دادگاه می‌تواند شرایط دیگری را نیز در نظر بگیرد و از شخصی که حضانت فرزند را بر عهده دارد، تضمینی برای بازگرداندن فرزند بخواهد. همچنین ماده ۱۸ قانون گذرنامه تعیین کرده است که در صورت حضانت مادر، با اجازه پدر، می‌توان فرزند را از کشور خارج کرد. اما اگر حضانت فرزند بر عهده پدر باشد و مادر اختلاف داشته باشد، از ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده برای ممانعت از خروج فرزند استفاده می‌شود.
